ماه گرفتگی لکه‌ای است که در شکل‌ها، رنگ‌ها و اندازه‌های گوناگون روی پوست دیده می‌شود. بعضی لکه های ماه گرفتگی کوچک و کمرنگ هستند، حال آن که تعدادی دیگر کاملاً جلب توجه می‌کنند و باعث ناراحتی فرد می‌شوند و حتی اعتمادبه‌نفس وی را کاهش می‌دهند. گونه‌های خاصی از ماه گرفتگی خطرناک هستند. بعضی لکه‌های ماه گرفتگی روی بدن به مرور کمرنگ یا کاملاً محو می‌شوند، حال آن که شماری از لکه‌ها مهمان دائمی پوست هستند و هیچ‌گاه رنگ نمی‌بازند. درمان ماه‌گرفتگی راه‌حلی مناسب برای افرادی است که از وجود این لکه روی پوست خود ناراحت هستند، به علاوه رفع لکه های ماه گرفتگی حتی احتمال بروز عوارض و ناراحتی‌های مرتبط با خال‌های خاص را کاهش می‌هد.
انواع ماه گرفتگی
ماه گرفتگی رنگدانه‌ای
گونه‌های مختلفی از ماه گرفتگی از جمله خال‌های مادرزادی (مول)، لکه‌های شیرقهوه‌ای و مغولی در این گروه جای می‌گیرند. مول دانش واژه‌ای غیراختصاصی برای خال یعنی لکه پوستی رنگدانه‌ای است. اگرچه اکثر مول‌ها خطرناک نیستند، بعضی خال‌های بزرگ در آینده سرطانی می‌شوند. لکه‌های شیرقهوه‌ای پی‌آمد تجمع بیش از حد رنگدانه در پوست است. هر چند لکه‌های شیرقهوه‌ای محو نمی‌شوند، اما برداشتن خال و درمان آنها نیز ضروری نیست. لکه‌های مغولی مسطح و به رنگ آبی مایل به خاکستری بیشتر روی پوست کودکان دیده می‌شود. این خال‌های مادرزادی معمولاً هنگام مدرسه رفتن کودک ناپدید می‌شوند.
لکه‌های به شکل ماهی قزل آلا یا سالمون
این لکه‌های بسیار باریک، صورتی کمرنگ و مسطح معمولاً روی پوست نوزادان یا روی پشت گردن یا روی پلک بالایی‌شان دیده می‌شود. اکثر لکه‌های روی پلک در طول نخستین سال حیات کودک محو می‌شوند، حال آن که لکه‌های روی گردن از بین نمی‌روند.
بدشکلی‌های عروقی
این بدشکلی‌ها پی‌آمد رشد غیرطبیعی رگ‌های خونی و تقریباً همیشه مادرزادی هستند. یکی از شایع‌ترین گونه‌های ماه گرفتگی نوعی بدشکلی عروقی به نام خال لکه شرابی است که امکان تشکیل آن روی هر نقطه‌ای از بدن وجود دارد. خال‌های لکه شرابی ماه گرفتگی‌های مسطح و در بدو تولد صورتی کمرنگ هستند که پس از چند سال به رنگ قرمز مایل به بنفش درمی‌آیند. این خال‌ها از بین نمی‌روند و ناپدید نمی‌شوند. تشکیل شدن این خال‌ها روی صورت در اطراف یا بالای چشم از آن رو نگران کننده است که احتمال دارد همراه با ناراحتی‌های چشم یا مغز باشد.
همانژیوم
این ضایعه‌های پوستی یکی دو هفته پس از تولد روی پوست نوزادان دیده می‌شود. جمع شدن رگ‌های خونی بسیار ظریف در کنار یکدیگر دلیل ایجاد همانژیوم است که به سرعت در طول ۶ تا ۹ ماه نخست زندگی رشد می‌کند. همانژیوم متداول‌ترین تومور نوزادان است و معمولاً اطراف سر و گردن به چشم می‌خورد. بعضی همانژیوم‌ها روی اندام‌های داخلی، مانند معده، کبد، روده یا کلیه ایجاد می‌شوند. تغییر رنگ پوست یکی از علائم بارز همانژیوم است که گاهی چند ماه پس از تولد از بین می‌رود، اما در اکثر مواقع ناپدید شدن آن سال‌ها زمان می‌برد. حتماً در مورد این نوع عارضه‌ها با متخصص مشورت کنید.
اقدام برای درمان
چنانچه قصد دارید برای درمان لک های ماه گرفتگی و برداشتن خال مادرزادی اقدام کنید، نخست باید متخصص پوست یا جراح زیبایی باتجربه‌ای را برای انجام عمل بیابید.
پزشک و بیمار در طول جلسه مشاوره در مورد موضوعاتی چون دلیل تمایل برای انجام عمل، نتیجه دلخواه، روش‌های گوناگون موجود، توصیف کامل عمل، عوارض احتمالی، محدودیت‌ها و مزایا صحبت می‌کنند. متخصص پوست اطلاعاتی را در مورد روش‌های بیهوشی، مکان و چگونگی انجام عمل، در بیمارستان یا سوئیت جراحی مطب خود و هزینه‌ها در اختیار بیمار می‌گذارد. سابقه پزشکی بیمار، بررسی و ناحیه مورد نظر معاینه می‌شود.
چگونگی از بین بردن ماه گرفتگی
روش‌های گوناگونی برای از بین بردن ماه گرفتگی وجود دارد که پزشک بهترین روش را با توجه به نوع، اندازه و محل لکه و عامل‌های دیگر انتخاب می‌کند.
لیزر درمانی
لیزر برای درمان ماه گرفتگی نزدیک به سطح پوست، مانند خال‌های لکه شرابی، به کار برده می‌شود. این عمل برای تمام گروه‌های سنی مناسب است. از نور لیزر برای کوچک کردن یا جلوگیری از رشد لکه استفاده می‌شود. چند جلسه لیزر درمانی باید انجام شود تا نتیجه بهینه به دست آید.
اگرچه برای درمان همانژیوم نیز می‌توان از لیزر استفاده کرد، اما در مواردی که همانژیوم روی اندام داخلی یا در عمق پوست است، لیزر به کار برده نمی‌شود.
بیماران هنگام لیزر درمانی درد ملایمی، مانند خوردن کش به پوست، را حس می‌کنند و برخی با سوزش خفیف موقتی مواجه می‌شوند. به بیماران حساس به درد داروی بیهوشی داده می‌شود.
آی پی ال
در این روش به کمک دستگاهی مخصوص پالس‌های شدید نور به پوست اعمال می‌شود. در صورت وجود لکه‌های عروقی، دمای هموگلوبین خون جاری در رگ‌های گشاد شده با جذب انرژی نورانی بالا می‌رود. در مورد درمان ماه گرفتگی روی بدن رنگدانه‌ای نیز رنگدانههای پوست نور را جذب می‌کنند و انرژی نورانی را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کنند.
متلاشی شدن رگ‌های خونی پس از رسیدن به دمای ۶۰ یا ۷۰ درجه شروع می‌شود و رنگدانههای اضافی نیز شروع به تجزیه شدن می‌کنند تا آن‌قدر کوچک شوند که سلول‌های گندیده‌خوار بدن بتوانند آنها را از محل فعلی دور کنند. مدت و شدت درمان به قدمت و بزرگی ماه گرفتگی بستگی دارد، اما در مجموع بهبود قابل توجهی پس از همان جلسه نخست در بسیاری از بیماران دیده می‌شود.
با بهره‌گیری از این تکنولوژی دیگر اجباری به تحمل کردن مادام‌العمر ماه گرفتگی نیست و می‌توان با از بین بردن آن به کمک این روش کارآمد اعتماد به نفس و زیبایی را ارتقا بخشید.
کرایو تراپی
کرایوتراپی (سرما درمانی) روشی ایمن و بسیار سریع است که برای از بین بردن بافت آسیب دیده پوست، برای مثال لکه‌های ماه گرفتگی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمل از طریق انجماد به کمک یخ خشک یا از طریق سوزاندن در دمای پایین انجام می‌شود.
کرایوسرجری را می‌توان یکی از روش‌های موفقیت‌آمیز درمان ضایعه‌های پوستی مانند ماه گرفتگی به شمار آورد. اگرچه لکه‌های ماه گرفتگی خطرناک نیستند، اما نازیبایی آنها ناراحت کننده است و فرد ممکن است در آینده دچار عقده‌های روانی شود. در روش کرایوتراپی از عامل‌های آلوژنیک با کاربرد آسان استفاده می‌شود.
کورتیکواستروئیدها
مصرف خوراکی این داروها به کوچک شدن لکه‌های ماه گرفتگی منجر می‌شود. گرد شدن صورت و افزایش وزن از اثرهای جانبی مصرف کورتیکواستروئید به شمار می‌رود. این دارو به صورت تزریقی نیز به کار برده می‌شود. کورتیکواستروئید در رگ‌های خونی زیر ماه گرفتگی نفوذ می‌کند و ناحیه تغییر رنگ داده را منقبض می‌کند. تأثیرگذاری دارو پس از دو تا چهار هفته قابل مشاهده می‌گردد.
جراحی
پزشکان زمانی به جراحی روی می‌آورند که دیگر درمان‌های غیرجراحی موفقیت‌آمیز نبوده باشند. همانژیوم بزرگ یا روی اندام داخلی نیز باید با جراحی و تحت بیهوشی عمومی خارج شود.