چه چیزی باعث خشکی پوست می‌شود؟

خشکی پوست به دلیل اختلال در درستی عملکرد مانع لایه‌ی کورنئوم است. این لایه از کورنئوسیتز (corneocytes) ساخته شده است.

• یک کاهش سرتاسری در چربی‌های لایه‌ی کورنئوم وجود دارد.
• ممکن است نسبت سرامیدها (ceramides)، کلسترول و اسیدهای چرب آزاد به صورت طبیعی یا تغییر داده شده باشد.
• ممکن است یک کاهش در تکثیر سلول‌های کراتینوسیت (keratinocytes) وجود داشته باشد.
• در پوست خشک زیرگروه کراتینوسیت با کاهش در کراتین K1، K10 و افزایش در K5، K14 تغییر می‌کند.
• اینولوکرین (Involucrin)، نوعی پروتئین است که سختی سلول را افزایش می‌دهد و ممکن است در ابتدا بروز کند.
• نتیجه‌ی آن نگهداری کورنئوسیتز و کاهش ظرفیت نگهداری آب است.

اشکال ارثی ایکتیوز به علت از دست دادن عملکرد تغییر در ژن‌های مختلف (که در زیر ذکر شده است) می‌باشد.

• ولگاریس ایکتیوز (Ichthyosis vulgaris) (FLG)
• ایکتیوز مغلوب وابسته به STS) X)
• ایکتیوز مغلوب غیرجنسی مادرزادی (ABCA12, TGM1, ALOXE3)
• ایکتیوز کراتینوپتیک (Keratinopathic ichthyoses) (KRT1, KRT10, KRT2)

ایکتیوز اکتسابی ممکن است به دلایل زیر باشد:

• عوامل متابولیک: کم‌کاری تیروئید
• بیماری‌ها: لنفوم، سرطان‌های بدخیم داخلی، سارکوئیدوز، عفونت ایدز یا HIV
• داروها: اسید نیکوتین، کاوا (kava)، مهارکننده‌های پروتئینی کیناز (مانند مهارکننده‌ی EGFR)، هیدروکسی اوره

ویژگی‌های بالینی خشکی پوست چیست؟

وست خشک یک سطح راکد و خشن دارد و ظاهر آن پوسته پوسته است. قابلیت انعطاف پوست خشک کمتر است و حالت ترک خورده دارد. وقتی که خشکی پوست شدید باشد، ممکن است پوست ملتهب و چاک چاک شود.

اگرچه هرجایی از بدن می‌تواند خشک شود، اما بیماری خشکی پوست تمایل دارد ساق پا را بیش از هر جای دیگر بدن تحت تأثیر قرار دهد.

ویژگی‌های بالینی ایکتیوز، به انواع خاص ایکتیوز بستگی دارد.

عوارض خشکی پوست

ممکن است نواحی خشک پوست شروع به خارش کند، این خارش یک‌ نوع اگزما/ درماتایت را نشان می‌دهد که توسعه یافته است.

• اگزمای اتوپیک (Atopic eczema)- به خصوص در افرادی که به ولگاریس ایکتیوز مبتلا هستند.
• اگزمای کراکوئل (Eczema craquelé)- به خصوص در افراد مسن. به این نوع اگزمای استئاتوتیک نیز می‌گویند.
• نوع خشک درماتایت نومولار (nummular dermatitis) / اگزمای صفحه مانند- به خصوص در افرادی که پوست خود را بیش از حد می‌شویند.

وقتی پوست خشک یک شخص مسن خارش دارد بدون اینکه جوش یا دانه‌ای وجود داشته باشد، به آن خارش زمستانی، هفتمین خارش سن، خارش سالخورده یا خارش مزمن سالمندان می‌گویند.

ممکن است دیگر عوارض خشکی پوست شامل موارد زیر باشد:

• عفونت پوست در زمانی که باکتری‌ها یا ویروس‌ها از طریق شکاف در سطح پوست نفوذ می‌کنند.
• گرمای بیش از حد، به خصوص در برخی اشکال ایکتیوز.
• آلرژی غذایی، به عنوان مثال بادام زمینی. آلرژی غذایی با تغییر ناگهانی فیلاگرین (filaggrin) مرتبط است.
• آلرژی تماسی، به عنوان مثال نیکل. آلرژی تماسی با نقص عملکرد مانع پوستی مرتبط است.

انواع پوست خشک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

انواع پوست خشک با بررسی دقیق سابقه خانوادگی و معاینه تشخیص داده می‌شود.

تشخیص در کودکان:

• سابقه خانوادگی
• سن شروع
• ظاهر در بدو تولد، در صورتی که مشخص باشد
• توزیع خشکی پوست در سرتاسر بدن
• ویژگی‌های دیگر مانند اگزما، ناخن‌های غیرطبیعی، مو، دندان‌ها، بینایی، شنوایی

تشخیص در بزرگ‌سالان:

• سابقه پزشکی
• داروها و اصلاح‌های موضعی
• دفعات استحمام و استفاده از صابون
• بررسی عوامل محیطی که ممکن است خشکی پوست را بیشتر کند

گاهی اوقات ممکن است بیوپسی پوست انجام شود. برای تشخیص برخی از انواع ایکتیوز ممکن است آزمایش‌های اضافی نیز انجام شود.

راه درمان خشکی پوست چیست؟

تکیه‌ی درمان خشکی پوست و ایکتیوز روی رطوبت رسان‌ها/ نرم‌کننده‌ها است. آنها باید به صورت سخاوتمندانه و به مقدار کافی روی پوست مالیده شوند.

• کاهش خارش
• بهبود عملکرد مانع پوست
• جلوگیری از ورود مواد محرک و باکتری‌ها
• کاهش انتقال و از دست رفتن آب پوست

درصورتی که استفاده از نرم‌کننده‌ها مناسب‌ترین راه برای خشکی پوست صورت است، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• شدت خشکی
• حد قابل‌تحمل
• اولویت‌های شخصی
• هزینه و میزان در دسترس بودن

به طور کلی نرم‌کننده‌ها بهترین روش هستند، اگر روی پوست نم‌دار شده استفاده شوند، اگر PH زیر ۷ باشد (اسیدی) و اگر محتوی هیومکتانت‌هایی (ماده‌ای که رطوبت را به خود جذب می‌کند) مانند اوره یا گلیکول پروپیلن باشد.

از دیگر درمان خشکی پوست صورت عبارتند از:

• مصرف استروئید به صورت موضعی، اگر خارش یا درماتایت (ورم پوست) وجود داشته باشد- یک استروئید با پایه‌ی نرم‌کننده انتخاب کنید.
• در صورتی که استروئیدهای موضعی مناسب نیستند از مهارکننده‌های آهکی موضعی استفاده کنید.

چگونه می‌توان از خشک شدن پوست جلوگیری کرد؟

باید عوامل تشدیدکننده را از بین برد:

• کاهش دفعات استحمام
• مرطوب کننده‌ها در زمستان و تهویه کننده‌ی هوا در تابستان
• داشتن یک استحمام کوتاه در برابر خیس خوردن به مدت طولانی در حمام
• استفاده از آب ولرم و نه داغ
• جایگزینی صابون استاندارد با یک پاک‌کننده‌ی دیگر مانند پاک‌کننده‌های مصنوعی، نرم‌کننده‌های حل‌پذیر در آب، حمام روغن، استفاده از روغن ضد خارش، بلغور جوی دو سر کلوئیدی و ... .
• استفاده از یک نرم‌کننده به مقدار زیاد و مکرر، به خصوص در زمان بعد از حمام کردن و هنگام خارش. هرچه پوست خشک‌تر باشد، ضخیم‌تر می‌شود به خصوص در دست‌ها.

چشم‌انداز پوست خشک چیست؟

ممکن است زمینه‌ی وجود پوست خشک در طول زندگی ادامه داشته باشد، یا اینکه با کنترل عوامل تشدیدکننده‌ی خشکی پوست، این بیماری بهبود یابد.